Tiền ảo – cryptocurrency là gì? Một cơn sốt tiền tệ thoáng qua hay đồng tiền của tương lai ?
Trước tiên, chúng ta đều có thể nhận thấy rằng tiền ảo, tiền mã hoá, cryptocurrency hay crypto giờ đây là một hiện tượng toàn cầu. Khoảng 2 hoặc 3 năm trước đây, bạn chả bao giờ thấy các công ty tung ra một bản kế hoạch, hay được gọi là whitepaper, rồi bắt đầu một dự án blockchain cả. Giờ đây, ngay cả khi báo chí ngày ngày ra rả đưa tin thì những người làm việc ở các tổ chức tài chính lớn hoặc am hiểu công nghệ thông tin cũng chưa chắc có cái nhìn thấu đáo hoặc hiểu biết rất hạn chế về tiền ảo. Các khía cạnh cơ bản của tiền ảo thường bị hiểu nhầm hoặc thậm chí là bóp méo dưới những nguồn thông tin không mấy chuyên nghiệp.
Vậy chúng ta hãy cùng tìm hiểu xem tiền ảo chính xác là cái gì, nó bắt nguồn từ đâu, tại sao chúng ta cần hiểu về nó và cần nắm bắt được những đặc điểm gì cơ bản nào.
Tiền ảo là gì? Tại sao nó lại trở thành một loại tiền số hoá?
Thực ra, tiền ảo là một sản phẩm ngoài lề của một phát minh khác.
Hẳn các bạn biết đến Bitcoin, đồng tiền ảo đầu tiên xuất hiện và là đồng tiền quan trọng nhất cho tới giờ. Không ai biết chính xác người đã tạo nên Bitcoin nhưng vào năm 2008, một người Nhật tên là Satoshi Nakamoto đã giới thiệu Bitcoin chạy trên nền tảng blockchain. Nói nôm na dễ hiểu thì Bitcoin như một cư dân sống ở một thành phố có tên gọi Blockchain. Satoshi gọi đây là đây là Hệ thống Tiền điện tử đồng đẳng (A Peer-to-Peer Electronic Cash System). Trong phát minh của mình, ông tìm ra cách xây dựng được hệ thống tiền số hoá phi tập trung. Rất nhiều người trước ông muốn làm điều đó nhưng đều ko thành công. Vậy hệ thống này hoạt động như thế nào?
Giờ bạn hãy tưởng tượng nhé!
Nếu bạn muốn chuyển tiền cho ai đó, bạn phải dùng dịch vụ của ngân hàng. Ngân hàng là bên trung gian trong giao dịch của bạn. Nhưng với hệ thống mới này, bạn sẽ ko cần đến bên trung gian nào, không chính phủ nào có thể can thiệp được vào giao dịch của bạn. Ủa, nghe thì tuyệt vời nhưng ko có số tài khoản, số dư và số giao dịch thì gửi tiền kiểu gì?
Theo cách giao dịch truyền thống, đúng là bạn phải cần những thứ trên. Nhưng có một vấn đề là các hệ thống giao dịch này lúc nào cũng cần phải đề phòng 1 việc xảy ra là chi tiền đúp (chi một khoản giống nhau 2 lần). Thường thì hệ thống server trung tâm (dưới quyền quản lý của các ngân hàng) sẽ lưu giữ lại tất cả các thông tin giao dịch để tránh việc này xảy ra.
Trong hệ thống phi tập trung của Satoshi, server như trên ko tồn tại. Thay vào đó, bạn cần sự kiểm chứng và đồng thuận của cả hệ thống để có thể thực hiện được giao dịch bạn muốn. Mọi người trong hệ thống có một danh sách các giao dịch để kiểm tra xem giao dịch bạn đang muốn thực hiện có giá trị hay không và nó có phải là chi tiền đúp hay không. Nếu mọi người trong hệ thống không đồng ý dù chỉ là một số dư nhỏ không đáng kể chưa chính xác thì giao dịch sẽ bị huỷ. Ở đây, điêù chúng ta cần là sự đồng thuận tuyệt đối.
Chả ai nghĩ có thể thực hiện được ý tưởng trên cho đến khi Satoshi chứng minh được phát minh của ông có thể giúp đạt được sự đồng thuận đó mà không cần có ngân hàng. Tiền ảo là giải pháp tuyệt vời cho cả thế giới. Nghe đến đây là thấy ngầu rồi đúng không?
Ứng dụng của tiền ảo
Vậy những đồng tiền ảo bạn không xờ được, thấy được này dùng để làm gì? Có gì hữu dụng không? Và được ứng dụng trong lĩnh vực nào của cuộc sống?
Tiền ảo là sự thay thế cho các dịch vụ ngân hàng
Khi sử dụng tiền crypto, vai trò trung gian của ngân hàng sẽ trở nên ngày càng mờ nhạt không chỉ ở những quốc gia phát triển mà cả những nước thuộc thế giới thứ 3 như Việt Nam hoặc các vùng miền ko được tiếp cận với dịch vụ ngân hàng truyền thống. Các giao dịch hoàn toàn online, gần như là ngay tức thì, kể cả là giao dịch nước ngoài. Sẽ không còn cảnh chờ đợi trong khi bạn phải chịu phí “thắt ruột” cho một giao dịch. Các loại coin như Light Coin, Stella, BitcoinCash là những sự lựa chọn tuyệt vời cho việc chuyển tiền quốc tế. Ngoài các startup như Abra đang xây dựng dịch vụ như trên thì có một vài ngân hàng như Barclays cũng đang có kế hoạch đưa tiền ảo vào vận hành để hệ thống của họ hoạt động nhanh, hiệu quả và an toàn hơn. Các ngân hàng cũng đang ráo riết đầu tư vào các startup có liên quan tới blockchain.
Tiền ảo là nơi lưu trữ tài sản
Đây là lợi thế riêng và mạnh nhất của tiền ảo. Khi dùng tiền ảo, bạn đang thực sự sở hữu một cái két của riêng mình và người biết mật mã để mở nó chỉ có mình bạn. Khi bạn để tiền trong tài khoản ngân hàng, dù đó là tiền của bạn, bạn có mật mã riêng nhưng nó cũng có thể bị phong toả bởi giới chức bất cứ khi nào, đặc biệt khi bạn vướng vào rắc rối với pháp luật.
Tiền ảo là phương tiện thanh toán thông minh
Hiện nay, bạn có thể sử dụng tiền ảo vào việc thanh toán cho việc mua sắm và du lịch. Đã có các nhà bán lẻ, công ty lữ hành như CheapAir.com, Destinia.com chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin hoặc Etherium cho việc đặt vé máy bay, thuê ô tô, khách sạn. Các ATM Bitcoin xuất hiện nhiều hơn nên du khách có thể dễ dàng đổi tiền ảo thành tiền mặt ở các thành phố lớn trên thế giới.
Các trường đại học ở Thuỵ Sỹ, Đức, Mỹ và cả Việt Nam đã bắt đầu chấp nhận thanh toán học phí bằng Bitcoin. Đại học Khoa học và Nghệ thuật Ứng dụng Lucerne Thuỵ Sỹ, FPT Việt Nam là 2 trường gần đây nhất. Trước đó có các trường The King’s College ở New York, Đại học Cumbria ở Anh, và Đại học Quản lý và Công nghệ ở Berlin.
Nếu bạn thích mua vàng để dự trữ và các mặt hàng trang sức xa xỉ, bạn có thể ghé thăm REEDSJewelers hay MervisDiamondImporters và thanh toán bằng Bitcoin hoặc Etherium.
Microsoft đồng ý nhận bitcoin khi bạn muốn mua và tải về các phần mềm, phim, nhạc và dịch vụ phần mềm ứng dụng của họ.
Hình thức thanh toán này sẽ trở nên ngày càng phổ biến bởi nó khắc phục được những điểm hạn chế của các hình thức banking truyền thống.
Tiền ảo còn là một hình thức đầu tư
Các dự án phát triển sáng sạo dựa trên công nghệ blockchain ngày càng nở rộ trong các ngành tài chính, ngân hàng, địa ốc, môi trường, lưu trữ dữ liệu, thiện nguyện, bầu cử, vv. Bạn có thể dùng tiền ảo để đầu tư vào các dự án bạn thấy có tiềm năng. Hai đồng tiền phổ biến hiện nay được các dự án chào đón là Bitcoin và Etherium. Các dự án như trên thường gọi vốn dưới hình thức ICO (ICO là gì?). Nhà đầu tư thường sẽ nhận lại một số lượng tiền ảo khác dưới hình thức token.
Bên cạnh đó, một số loại tiền ảo còn được một số người dự trữ bên cạnh vàng và đô la Mỹ. Ví dụ, Bitcoin được ví như là vàng ảo vì giá trị của nó vào thời điểm cao nhất đạt gần 20,000 đô la Mỹ một đồng và số lượng của đồng này trên thế giới rất hạn chế, ước tính con số tối đa là 21 triệu. Hiện nay chỉ còn khoảng hơn 4 triệu đồng nữa chưa được đào. Còn khoảng 16 triệu đồng trên thị trường nhưng 30% trong số này có thể bị mất đi vĩnh viễn vì lỗi xập ổ cứng hoặc do quên mật khẩu cá nhân.
Mua tiền ảo ở đâu và như thế nào?
Sau khi đọc những thông tin trên, bạn có thể bị thuyết phục tiền ảo thực sự là đồng tiền của tương lai hoặc đơn giản bạn chỉ muốn tìm hiểu sâu thêm một chút về thị trường này thì có thể bạn đã sẵn sàng học cách giao dịch tiền ảo. Nhưng trước tiên, bạn cần có một số tiền ảo nhất định. Vậy cách mua chúng như thế nào? Rất đơn giản thôi, cách thức dễ dàng nhất là mua trên các sàn giao dịch lớn bằng chính thẻ ngân hàng của bạn. Dưới đây Chơi Crypto sẽ giới thiệu cho bạn một số sàn giao dịch quốc tế và nội địa lớn, uy tín trong lĩnh vực này. Còn việc làm thế nào để chọn lựa sàn giao dịch tốt, Chơi Crypto có bài chi tiết phân tích tại đây.
Coinbase
Coinbase là lựa chọn số 1 và cung cấp dịch vụ hỗ trợ tốt nếu bạn muốn mua Bitcoin, Bitcoin Cash, Ether và Litecoin. Sàn giao dịch này có uy tín trên toàn cầu và giao dịch rất dễ. Tuy nhiên, thỉnh thoảng do số lượng giao dịch lớn nên sàn cũng ko tránh khỏi bị tắc nghẽn hoặc offline. Bạn có thể download ứng dụng Coinbase về điện thoại hoặc tạo tài khoản tại đây.
Binance
Binance là sàn giao dịch lớn tại châu Á trị giá 1,3 tỷ đô la Mỹ trên thị trường được thành lập từ năm 2013 tại Trung Quốc. Tuy nhiên, công ty đã quyết định chuyển trụ sở qua Nhật Bản để tránh các luật lệ kìm hãm của Trung Quốc. Tháng 3/2018, Binance mở thêm văn phòng tại Malta để tăng cường ảnh hưởng tại các nước châu Âu và tăng cường hỗ trợ đối với giao dịch đồng Euro và bảng Anh.
Binance là sàn giao dịch tiền ảo phổ cập ở các nước châu Á, đặc biệt là Việt Nam. Để hỗ trợ cộng đồng tiền mã hoá Việt Nam, Binance cung cấp cập nhật, dịch vụ hỗ trợ hoàn toàn bằng tiếng Việt. Cũng như Coinbase, bạn có thể download ứng dụng cho điện thoại Android, iOS hoặc tạo tài khoản.
Remitano
Remitano là gì? Đây sàn giao dịch crypto thuộc Babylon Solutions Limited – thành lập tại Seychelles. Các thị trường chủ yếu sử dụng sàn giao dịch tiền ảo này là Mỹ, Malaysia, Nigeria, Việt Nam, Cambodia, Trung Quốc. Sàn có đội ngũ hỗ trợ khách hàng thân thiện 24/7 bằng tiếng Việt và cam kết phí giao dịch thấp nhất. Đây là nơi mọi người mua và bán Bitcoin dễ dàng và an toàn với giao diện đơn giản dễ hiểu. Sàn này khá phổ biến trong cộng đồng cryptocurrency tại Việt Nam, có thể nói là nằm trong top đầu các sàn giao dịch bên cạnh Binance, Coinbase hay Bittrex. Bạn có thể cân nhắc sàn này để đăng kí giao dịch các loại tiền số hoá khác nhau.
Bittrex
Sàn giao dịch Bittrex có trụ sở tại Seattle và được thành lập từ năm 2013 bởi các cựu nhân viên Microsoft. Đây là sàn tiền ảo lớn thứ 13 trên thế giới dựa trên số lượng tiền ảo được niêm yết và lượng giao dịch hằng ngày. Vào tháng 12 cao điểm 2018, sàn phải tạm ngưng các đăng kí mới vì nhu cầu quá lớn. Sau khi hoàn thiện, nâng cấp website vào tháng 4, 2018, người sử dụng mới đã có thể tiến hành đăng kí. Sàn crypto này nổi tiếng có uy tín và an toàn không chỉ trong các giao dịch mà còn mạnh tay loại bỏ những đồng tiền ảo yếu kém, vi phạm chính sách của họ.
Ngoài cách mua tiền ảo trực tiếp từ các sàn giao dịch, các bạn cũng có thể nghe đến việc tự đào tiền ảo tại nhà. Nếu khoảng vài năm trước đây, việc này không hề khó dù chỉ đối với một cá nhân đơn lẻ nhưng cho tới thời điểm hiện tại, việc làm trên không có tính khả thi cao vì một số nguyên nhân sau. Thứ nhất, cơ sở vật chất và năng lượng điện đầu tư cho việc này không hề nhỏ. Bạn khó lòng có thể cạng tranh với các cơ sở đào coin ở Trung Quốc với dàn máy khổng lồ và chi phí điện thấp, thậm chí là miễn phí. Thứ hai, các thuật toán ngày càng trở nên khó giải hơn, bạn sẽ cần nhiều thời gian hơn mình nghĩ. Thứ ba, việc chuyển coin nhiều khi bị gián đoạn, chậm chễ. Thêm việc thị trường tiền ảo hiện nay khá ảm đạm, số lượng tiền ảo bạn nhận được không có lãi nhiều so với thời gian, công sức bỏ ra. Tuy nhiên, nếu bạn muốn thử sức và tò mò về cách đào tiền ảo tại nhà thì về phương diện kĩ thuật, bạn hoàn toàn có thể.
Ngoài ra, còn có một số sàn giao dịch dựa trên quyền chọn nhị phân với phương thức giao dich đơn giản hơn và có cung cấp tài khoản nháp cho người sử dụng dùng thử như Binomo và OlymTrade. Binomo là gì? hoặc Hướng dẫn giao dịch trên Olymtrade, ChoiCrypto đều có bài viết cụ thể.
Tiền ảo số hoá – bình minh hay chiều tà?
Từ tháng 12/2018 khi đồng Bitcoin đạt đỉnh $20,000 rồi lao dốc trong vòng 1 năm qua, có khi chạm ngưỡng $5,800/Bitcoin và chưa có dấu hiện hồi phục thực sự rõ rệt. Nhiều người hẳn băn khoăn liệu đây có phải là sự kết thúc cho một ván game tiền ảo đầy kịch tính. Với những người chỉ mong làm giàu nhanh chóng bằng cách mua đi bán lại các loại tiền ảo trong thời gian ngắn, thì đây thực sự là cái kết họ không hề mong muốn. Với những người bình tĩnh hơn và có cái nhìn dài hạn thì giá tiền ảo lên xuống là điều tất nhiên xảy ra.
Khi thị trường lao dốc, các lời bình luận, phân tích lý do xuất hiện bạt ngàn trên báo đài với nhiều câu chuyện thú vị khác nhau. Nhưng chả câu chuyện nào là đúng cả. Tất cả chỉ có lợi cho những ai thực sự nắm giữ nguồn cung tiền ảo, thường được gọi là “cá voi”. Họ chính là những người tạo ra cơn sốt, bơm giá lên thật cao rồi khi tiền đã đầy túi, họ sẽ rút lui. Người chịu thiệt hại chính là những người mới bước chân vào thị trường và tràn đầy nhiệt huyết giao dịch với lượng tiền lớn mà ít hiểu biết thực sự về tiền ảo.
Trung bình, cứ 4 năm 1 lần, Bitcoin mới tạo nên một hiện tượng bong bóng. Vậy rất có thể, trong đợt tiếp theo, giá của đồng tiền ảo này có thể nhảy lên mức $400,000/đồng, tính theo quy luật đã xảy ra trong 2 đợt trước đó. Vậy thời điểm tốt nhất để đầu tư vào tiền ảo là khi thị trường còn đang ngủ yên, chứ không phải khi tất cả các đồng tiền ảo đều lên giá theo Bitcoin.
Dù sớm hay muộn, thị trường sẽ phục hồi bởi nguồn động lực thực sự ở phía sau là sự phát triển, nghiên cứu không ngừng của các dự án blockchain trong hầu hết các lĩnh vực của cuộc sống. Đây là sự phát triển về mặt khoa học, công nghệ trong tương lai, đặc biệt là lĩnh vực tài chính ngân hàng, chứ không đơn thuần là các giao dịch kiếm lời dựa trên niềm tin mù quáng thiếu căn cứ.
Thêm vào đó, các trường đại học, đơn cử tại Mỹ, đã và đang mở các khoá học tìm hiểu về blockchain và tiền ảo cryptocurrency. Những người trẻ hiểu rằng họ sẽ tiếp cận và sử dụng tiền ảo nhiều hơn trong vài năm tới, cũng giống như việc hiện họ đang sử dụng tiền mặt hay thẻ ngân hàng hiện nay.
Ở quy mô lớn hơn là các ngân hàng trung ương và các chính phủ, họ đang đầu tư vào các dự án công nghệ blockchain nhiều hơn và sẽ tạo ra các gói dịch vụ liên quan đến tiền ảo vì hơn ai hết, là những người quản lý, họ hiểu rõ rằng nếu họ không nhanh tay nắm quyền kiểm soát “miếng bánh mới” này, họ sẽ là người mất đi nhiều lợi ích nhất.
